Lược sử về tên font chữ: Từ Great Primer đến Comic Sans

Bài Viết

Chuyên gia / Người dịch / Kiến thức / Chia sẻ / Tin tức

Trong thời đại công nghệ số hiện nay và sự xuất hiện của vô vàn kiểu font chữ, chúng ta hiếm khi nghĩ đến những cái tên bất ngờ và ít nhiều gây khó hiểu của những font chữ mình vẫn hay dùng.

Bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào và tại sao lại có các font chữ với tên gọi như Comic Sans, Helvetica, Times New Roman, v.v. hay chưa, và có phải font chữ luôn được đặt tên theo cùng một cách? Ý nghĩa của tên font chữ thường là một điều bí ẩn chỉ được biết đến bởi nhà thiết kế hoặc đơn vị phân phối đặt tên cho font chữ đó, nhưng trước khi xem xét một vài trường hợp có thể giải thích được nguồn gốc tên gọi, chúng ta hãy cùng điểm lại lịch sử đặt tên cho font chữ.

Thời kỳ đầu: kích cỡ font là nhân tố quyết định

Trong gần bốn thế kỷ, font chữ là một nguồn tài nguyên quý giá và đắt đỏ. Các bộ font với kích cỡ và kiểu dáng khác nhau của mỗi chữ cái – chữ La Mã, chữ in nghiêng, chữ kiểu blackletter (một kiểu chữ đen in đậm) – phải được cắt bằng tay một cách tỉ mỉ trước khi đúc bằng kim loại. Nếu muốn kết hợp các kích cỡ hoặc kiểu chữ khác nhau trên cùng một trang, nhà in sẽ phải luân chuyển giữa các bộ chữ cái này, được giữ trong các hộp hoặc hòm với khối lượng nặng và được chia thành hai ngăn để cất riêng chữ hoa và chữ thường – là nguồn gốc của “upper case” và “lower case” trong tiếng Anh. Hầu hết các nhà in chỉ có một số lượng nhỏ các kiểu chữ để phục vụ các mục đích khác nhau, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi một số kiểu font đầu tiên được đặt tên theo các đặc điểm cơ bản – đặc biệt là kích cỡ – hoặc theo mục đích mà chúng được sử dụng.

Một trong những tên font tiếng Anh đầu tiên được trích dẫn bởi Từ điển tiếng Anh Oxford bắt nguồn từ bản in của một nhà in vào năm 1539, trong đó ghi The englyshe letter the grete prymer letter the small letter” (tạm dịch: Chữ tiếng Anh chữ great primer chữ nhỏ) , bên cạnh các font khác có sẵn tại thời điểm đó. Primer là một loại sách giáo khoa tiêu chuẩn dành cho trẻ em tiểu học và Great Primer là kiểu chữ lớn, dễ đọc, tương đương với cỡ chữ 18pt ngày nay, là kiểu chữ được dùng để in sách primer. Trong khi đó, chữ tiếng Anh và chữ nhỏ là những cách phân biệt kích cỡ chữ khác nhau. Mặc dù đúng là có liên hệ rõ ràng với kích cỡ chữ, song giờ đây người ta chỉ có thể phỏng đoán về nguồn gốc tên gọi của các font chữ đầu tiên. Tuy nhiên, cần nói rằng, giống như primer, cỡ chữ picabrevier cũng rất có thể có nguồn gốc từ tên của các loại sách.

Vào thế kỷ 17, các tên font theo kích cỡ mới như pearl hoặc nonpareil gần như không còn gắn với các bối cảnh cụ thể, và thay vào đó thể hiện tính thẩm mỹ hoặc tính hữu dụng của kích cỡ và thiết kế chữ. Các nhà thiết kế font chữ thế kỷ 20 và 21 đôi khi đã dùng những tên gọi lãng mạn này cho các thiết kế mới: ví dụ như, Minion và Galliard hiện nay là các font chữ có kích cỡ rất đa dạng, nhưng ban đầu chúng vốn chỉ là các font có một kích thước nhất định.

Thế kỷ 19 và 20: vai trò của nhà thiết kế

Vào thế kỷ 19, việc cơ giới hóa sản xuất font chữ kết hợp với những thay đổi kinh tế và xã hội đã tạo ra bối cảnh mới cho nghệ thuật thiết kế chữ, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại hơn là văn học. Sự bùng nổ trong phạm vi và sự đa dạng của các kiểu chữ có sẵn đã tạo ra một nhu cầu ngày càng tăng để phân loại và phân biệt giữa các loại có chung đặc điểm chung và đặc điểm thiết kế.

Các thiết kế sans serif và slab serif đầu tiên đều được đúc vào những năm 1810, nhưng chỉ có được những cái tên quen thuộc của họ sau này (một cách khó hiểu, sans serif đầu tiên được gọi là ‘Ai Cập’, một cái tên bây giờ thường được áp dụng cho slif serif), trong khi ngày càng phát triển sự phổ biến của các kiểu chữ serif lãng mạn có độ tương phản cao được gọi là hiện đại dẫn đến việc chỉ định tất cả các khuôn mặt serif trước đó là khuôn mặt cũ. Quan điểm lịch sử mới này mang lại trái cây typographic dưới dạng thiết kế (thường được gọi là phong cách cũ, mặc dù thuật ngữ này đôi khi được sử dụng thay thế cho khuôn mặt cũ) kết hợp các tính năng của hiện đại với kiểu khuôn mặt cũ.

Quan điểm lịch sử đang phát triển này, kết hợp với sự thôi thúc điển hình của thế kỷ XIX để phân loại và thu thập đã kích thích một mối quan tâm mới đối với các nhà thiết kế kiểu của quá khứ, công việc của họ (dưới dạng kim loại hoặc sách in và mẫu vật) hiện đã được xếp vào mục lục lần đầu tiên. Nỗ lực hồi tưởng lại việc gán các kiểu chữ còn sót lại cho các nhà thiết kế của họ không phải lúc nào cũng thành công và dẫn đến ít nhất một sai lầm lâu dài. Garhua là một cái tên quen thuộc với nhiều người trong chúng ta từ các menu phông chữ kỹ thuật số của chúng tôi, nhưng bản thân nó không đảm bảo rằng kiểu chữ serif bạn đã chọn cho đơn xin việc hoặc lời mời đám cưới là tác phẩm của nhà thiết kế thế kỷ mười sáu Claude Garhua. Trong nửa đầu của thế kỷ XIX, các nhà biên soạn của một kho lưu trữ các loại và ma trận do Imprimerie Royale nắm giữ ở Paris đã phân bổ một khối lượng lớn tác phẩm của nhà in và nhà đánh máy thế kỷ thứ mười bảy Jean Jannon cho Garhua. Do đó, nhiều kiểu chữ được gọi là Garhua ngày nay thực sự là những cuộc phục hưng thế kỷ hai mươi dựa trên các thiết kế baroque sau này của Jannon, trong khi chỉ có một gia đình lớn duy nhất được đặt tên cho chính Jannon.

Hầu hết các thợ cắt và người sáng lập lịch sử đều may mắn hơn Jannon, và ý thức của nhà thiết kế kiểu như một nhà sáng tạo có ý nghĩa văn hóa – thậm chí có thể là một nghệ sĩ – được phát triển trong các thế kỷ thứ mười chín và đầu thế kỷ XX. Sự kết hợp giữa nhà thiết kế và một thiết kế duy nhất, có thể sử dụng được củng cố vững chắc nhất trong những năm 1920 và 1930, với một làn sóng các kiểu chữ từ tất cả các thời kỳ in ấn – Baskerville, Van Dijck, Granjon, Fournier, Bodoni, và những người khác – để sử dụng trên các máy Monotype và Linotype mới, được đúc và đặt loại theo yêu cầu từ kim loại nóng. Tuy nhiên, Frederic Goudy, người đánh máy người Mỹ thế kỷ XX, đã khẳng định bản sắc nghệ thuật của mình bằng một loạt các gương mặt cùng tên bắt đầu vào năm 1914, 15 với Goudy Roman và Goudy Old Style. Oswald ‘Oz’ Cooper theo sự dẫn dắt của Goudy với một loạt các kiểu chữ Cooper cho Người sáng lập kiểu Mỹ, bắt đầu vào năm 1918 và bao gồm cả Cooper Black (1922) mang tính biểu tượng, trong khi nhà điêu khắc và nhà đánh máy người Anh Eric Gill theo sau cùng với anh chàng Sans Sans (được vẽ cho Monotype và phát hành vào năm 1928). Những người đánh máy ngôi sao gần đây đã đặt tên riêng cho tác phẩm của họ bao gồm Hermann Zapf, Adrian Frutiger và Matthew Carter.

Cho đến hiện tại: Những từ đồng nghĩa, những người bạn giả dối và những bãi cát thay đổi

Một số loại hiện đại mặc đặc tính cần thiết của nó trên tay áo của nó với một tên được lựa chọn tốt và gợi. Chẳng hạn, các thiết kế có liên quan của Hermann Zapf cho Palatino, Aldus, Sistina và Michelangelo, ví dụ, chỉ rõ các nguồn cảm hứng Phục hưng và nhân văn của Ý của Zapf. Tuy nhiên, sẽ không khôn ngoan khi gắn quá nhiều ý nghĩa với tên phông chữ, vì chúng thường là các hướng dẫn không đáng tin cậy. High Tower Text có thể gợi lên khuôn mặt của những người theo chủ nghĩa hiện đại với những đường nét sạch sẽ và vững chắc của một tòa nhà chọc trời (ít nhất, đó là những gì nó luôn gợi lên cho tôi), nhưng nó thực sự gắn liền với sự hồi sinh của một thiết kế nhân văn của Ý thậm chí còn tinh tế và trữ tình hơn hơn Palatino hoặc Aldus.

Comic Sans là một kiểu chữ trong đó nêu rõ ý định và các liên kết của nó một cách rõ ràng khác thường: đó là một phông chữ nhằm gọi các chú thích vẽ tay, sans serif của phim hoạt hình và truyện tranh. Nó thuộc về một tập hợp con tương đối phổ biến của các tên phông chữ hiện đại, giống như tên các loài Latinh, là nhị thức. Tên phông chữ hai phần thường bao gồm một chỉ báo của thiết kế riêng biệt (hoặc gia đình thiết kế, nhà thiết kế, xưởng đúc, tổ chức vận hành hoặc xuất bản) mà nó thuộc về, cùng với một chỉ dẫn chung hơn về thể loại đánh máy rộng của nó hoặc của bối cảnh mà nó đã được thiết kế và đặc biệt phù hợp: Carter Sans, Whitman Display, Bembo Book, Janson Text, Akzidenz Grotesk (grotesk là – hơi mất giá – thuật ngữ tiếng Đức của sans serif), Lucida Blackletter.

Ngay cả những tên phông chữ quen thuộc nhất và các phông chữ nổi tiếng nhất cũng có thể che giấu các biến chứng và mâu thuẫn bất ngờ. Helvetica, một thiết kế cổ điển của Thụy Sĩ dường như được sinh ra với tên của nó, với Helvetia một tên Latin cho Thụy Sĩ mà từ đó các tính từ tiếng Anh Helvetian và Helvetic có nguồn gốc. Tuy nhiên, nó đã được nhà thiết kế Thụy Sĩ Max Meidinger nghĩ ra như là một phiên bản của một người mẫu Đức, Akzidenz Grotesk, và bắt đầu cuộc sống vào năm 1957 với tên Neue Haas Grostesk – sans serif mới từ xưởng đúc phông chữ Haas. Được đổi tên vào năm 1960 bởi công ty mẹ của Haas Foundry để mang lại sức hấp dẫn quốc tế rộng rãi hơn, mánh khóe đã phát huy tác dụng: ngày nay, Helvetica, theo lời của nhà thiết kế sách, nhà thơ, và dịch giả người Mỹ Robert Bringhurst, ‘một kiểu chữ nổi tiếng vì đã nổi tiếng ‘.

Bringhurst không có gì để nói về Comic Sans trong The Elements of typographic Style, thường được coi là kinh thánh của người đánh máy nghiêm túc, nhưng có lẽ nó xứng đáng được kề vai sát cánh với Helvetica – nếu chỉ là một kiểu chữ nổi tiếng vì khét tiếng.

Hồng Linh

Bài viết khác

Danh mục


Facebook


Twitter


Google-plus

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

© 2022 - Hi5! Media